ยาแก้อุจจาระธาตุลามกอติสารวัค(ลมรัดทวาร/ริดสีดวง)

พระคัมภีร์ธาตุวิวรณ์ & พระคัมภีร์ธาตุบรรจบ กล่าวถึงหมอชีวกะโกมาระภัจแต่งคัมภีร์จะละนะสังคะหะปกรณ์ แลอุจาระธาตุ บันทึกตำรับยาไว้หลายลักษณะโรค สำหรับลักษณะลมอุดทวารรัดไม่ให้เดิน จุกปวดเสียด บริโภคอาหารไม่ได้ อาเจียน แลครอบมูลถึงริดสีดวง โบราณเรียกอุจจาระธาตุลามกอติสารวัค
ประกอบด้วย ดอกบุนนาก1 เกสรบัวหลวง1 เทียนดำ1 สิ่งละ2ส่วน … เบญจกูล1 กระทือ1 ไพล1 ข่า1 กระชาย1 หอม1 กะเทียม1 ขมิ้นอ้อย1 ผลมะตูมอ่อน1 สิ่งละ4ส่วน … ยาดำ5ส่วน … สมอเทศ1 สมอพิเภก1 สิ่งละ8ส่วน … สมอไทย24ส่วน … เปลือกต้นไข่เน่า1 รากเล็บมือนาง1 รากอ้ายเหนียว1 กะพังโหม1 สิ่งละกำมือ … ชุมเห็ดเทศทั้ง5 กะเพราทั้ง5 ฝักราชฤกษ์10ฝัก ขยำเอาน้ำเป็นกระสาย … ต้มให้กินแก้โรค

ยาฟื้นฟูไส้น้อยพิการและยาฟื้นฟูไส้ใหญ่พิการ
พระคัมภีร์โรคนิทาน ว่าด้วยปัจจัยสัมพันธ์โรค ลงรายละเอียดธาตุขันธ์/ฤดูกาลฯลฯ สำหรับบทนี้คัดมาเฉพาะธาตุดินว่าด้วยไส้น้อย / ไส้ใหญ่ กล่าวถึงหมอชีวกะโกมาระภัจมีวาระพระบาลีในคัมภีร์พระบรมอรรถธรรม ว่าด้วยเตโชธาตุชื่อสันตัปปัคคีพิการ อาการคือ เย็นในอก กินอาหารพลันอิ่ม จุกเสียดขัดอก อาหารแหลก อยากบ่อย เกิดลม6จำพวก จำพวกหนึ่งชื่ออุตะรันตะ พัดจากสะดือถึงลำคอ … จำพวกหนึ่งชื่อปัตตะรันตะ ขัดอกถึงลำคอ … จำพวกหนึ่งชื่ออัสวาตะ ให้ขัดจมูก … จำพวกหนึ่งชื่อปรามาศ ให้หายใจขัดอก … จำพวกหนึ่งชื่ออนุวาตะ ให้หายใจขาดไป … จำพวกหนึ่งชื่อมหาสดม คือลมจับนิ่งไป ลม6จำพวกทำให้ธาตุเตโชพิการ
ยาฟื้นฟูไส้น้อยพิการ
อาการคือ วิงเวียนหน้าตา หาว เรอ เจ็บหลัง เจ็บสะเอว เสมหะขึ้นคอ ร้อนคอ ร้อนท้องน้อย เป็นลมโฮก ให้ตกโลหิตตกหนอง มียาต้ม 4ขนาน ในที่นี้ขอนำเสนอ 1ขนาน : ดีปลี1 เปล้าน้อย1 สะค้าน1 รากจิงจ้อหลวง1 พลูป่า1 ขิงแครง1 เกลือสินเธาว์1ทำเป็นจุนกับพืชทั้ง7นี้ ละลายน้ำจิบหายแล
ยาฟื้นฟูไส้ใหญ่พิการ
อาการคือ ปวดท้อง ขัดอก ลมกรรมัชวาตพัดเสมหะเป็นดานกลับเข้าไปในท้องในทรวงอก แล้วตัดอาหารว่าไส้ตีบ มียาแก้ 3ขนาน คือ พริก7 ขิง7 กระเทียม7 หอม7 บดละลายน้ำจิบ ถ้าไม่หายให้ตามด้วยขนานที่2 ว่านไข่เน่า1 สหัศคุณเทศ1 เปล้าน้อย1 พริก1 ขิง1 หอม1 ทำเป็นจุนละลายน้ำร้อนจิบ ถ้ายังไม่หายตามด้วยขนานที่3 แก่นมะหาด1 พริก1 ขิง1 หอม1 กระเทียม1 สิ่งละ7ต้มจิบหายแล